กว่าจะมาเป็น ThinkPad X1 AccuType keyboard! (ThinkPad Keyboard V.2012)

ก่อนอื่นเราต้องมาไล่ๆ ดูก่อนว่า ThinkPad นั้นมีการปรับเปลี่ยนตัว Keyboard หลักๆ อยู่กี่แบบบ้างแล้ว โดยแรกเริ่มเราเรียกว่า ThinkPad Traditional keyboard (Classic keyboard) ครับ โดยได้ผลิตและใช้งานใน ThinkPad ตั้งแต่เครื่องแรกนับตั้งแต่เดือนตุลาคมปี 1992

รูปจาก How to Clean an IBM / Lenovo ThinkPad Laptop Keyboard

โดยเป็นช่วงที่ IBM ยังคงเป็นเจ้าของและขาย IBM ThinkPad อยู่นั้น ตัวคีย์บอร์ดจะยังเป็นรูปแบบการจัดวางตามแบบ IBM PC keyboard Enhanced Standard ซึ่งมีจำนวนแถวของคีย์ทั้งหมด 7 แถว (7 row keyboard)

โดยนับตั้งแต่มีการผลิต ThinkPad มาภายใต้ยี่ห้อ IBM นั้น ตัว ThinkPad Traditional Keyboard ก็ผลิตและออกแบบให้ได้ความรู้สึกของ Mechanical-keyswitch Keyboard ให้มากที่สุด เพราะแม้จะเป็น Rubber Dome Keyboard แต่พยายามเลียนแบบวิธีการผลิตให้ได้มากที่สุดจึงทำให้ตัวคีย์บอร์ดหนากว่ายี่ห้ออื่น และพื้นที่วางคีย์แบบสแตนเลสที่แข็งแรงเพื่อรับและส่งกลับแรงตอบสนองต่อแรงกดของนิ้วผู้ใช้ให้ได้มาก ดั่งที่หลายคนในวงการยกให้ Mechanical-keyswith Keyboard เป็นคีย์บอร์ดที่ให้ความรู้สึกตอบสนองและสัมผัสในการพิมพ์ที่ดีที่สุด นั้นทำให้การออกแบบ ThinkPad Traditional Keyboard นั้นพยายามทำให้ได้ความรู้สึกเดียวกันนั้นเอง โดยในคีย์บอร์ดของ ThinkPad จะมาพร้อมกับ TrackPoint ที่เป็นสิทธิบัตรของ IBM เช่นกัน

TrackPoint, US Pat. 5570111 – International Business Machines Corporation, GUI pointer positioning device having a negative inertia transfer function

ในปัจจุบัน Mechanical-keyswitch Keyboard นั้นนิยมในหมู่นักเล่นเกมและคนที่หลงไหลความรู้สึกในการพิมพ์และการตอบสนองที่ดีเป็นหลัก และราคาของ Mechanical-keyswitch Keyboard ก็ไม่ใช่ราคาถูก เพราะด้วยต้นทุนที่สูง เนื่องจากคีย์ทุกคีย์มี swtich เป็นของตัวเองและถอดเปลี่ยนได้ทีละคีย์ ทำให้ราคาคีย์บอร์ดประเภทนี้มีราคาทะลุไป 2,500 บาทขึ้นไป (ปี พ.ศ. 2555)

ThinkPad 701 มาพร้อมกับ IBM ThinkPad Butterfly keyboard, รูปภาพ Bleeding Edge

เรื่องราวของปุ่ม Fn key ใน Notebook นั้นเป็นเรื่องราวที่ถกเถียงในวงการ Computer มานาน เนื่องจากเป็นปุ่มที่เพิ่มเติมขึ้นมาเฉพาะเพื่อใช้สั่งงานใน Notebook ให้ทำหน้าที่เพิ่มเติมเพื่อลดจำนวนปุ่มที่อยู่บนเครื่องโดยปรกติ และเพื่อความสะดวกในการใช้งานในการทำงานบางอย่างที่ต้องใช้ pointer ไปจัดการ

 

โดยเกิดขึ้นระหว่าง Layout แบบ Fn อยู่ อยู่ซ้ายสุด [Fn][Ctrl] กับแบบ Ctrl อยู่ซ้ายสุด [Ctrl][Fn] ซึ่งตำแหน่งของปุ่ม Fn และ Ctrl ใน ThinkPad ที่เพิ่มเติมเข้ามานั้น เพิ่มเติมมาตั้งแต่ผลิต ThinkPad เครื่องแรกตั้งแต่ตุลาคมปี 1992 ใน ThinkPad 300 ในยุคสมัยของ ThinkPad จอขาวดำ และยังคงรักษาตำแหน่งไว้แบบนี้จนถึงปัจจุบัน และเช่นเดียวกับบริษัทอย่าง Apple ผู้ผลิต MacBook และ MacBook Pro ก็ใช้ตำแหน่งเดียวกัน และ ทุก ๆ บริษัทผู้ผลิต Netbook ก็ทราบดีกว่าปุ่ม Fn และ Ctrl ที่พวกเค้ามีนั้นได้ผลิตมาสลับกับมาตรฐาน IBM Keybaord ที่มีอยู่

 

แต่สุดท้ายเพื่อให้ฐานลูกค้ายังคงเพิ่มขึ้นในช่วงปลายปี 2009 โดยนาย Arimasa Naitoh (VP, Technical Operations Lenovo WW) ได้เขียน blog ใน Yamato Thinking ว่า Lenovo ได้พัฒนา Switch Mode ใน BOIS สำหรับสลับการใช้งาน Fn และ Ctrl Keys เพื่อปรับสลับการใช้งานได้สำหรับคนที่คุ้นชินกับ Layout ที่มีปุ่ม Ctrl อยู่ซ้ายมือสุดแทน เพื่อเพิ่มความสะดวกในการใช้งานระหว่างเครื่องให้ได้มากที่สุด

ในช่วงปี 2000 ทาง IBM ได้ออก ThinkPad 240 และ ThinkPad 240x เป็น Ultra-portable Notebook ขนาดจอภาพ 10.4” และคาดว่าจะเป็นครั้งแรกที่มีการปรับเปลี่ยน ThinkPad Traditional Keyboard ที่ใช้ IBM PC keyboard Enhanced Standard แบบ 7 row keyboard มาเป็น 6 row keyboard ด้วยเหตุผลเรื่องการย่อให้ขนาดของตัวเครื่องให้เล็กลงและยังคงขนาดคีย์ที่ใช้งานปรกติได้เท่าเดิม โดยคีย์ที่โดนย่อขนาดและลดความสำคัญลงคือส่วนของ Esc, Function Key F1-f12 และส่วนของ Home/End/Insert/Delete ซึ่งเป็นแถวบนสุดนั้นเอง แต่ก็เพียบเพียงรุ่นนี้รุ่นเดียวและหลังจากนั้นก็ไม่พบการใช้งาน 6 row keyboard แบบนี้อีก

ในช่วงปี 2002 ทาง IBM ได้เพิ่มเติม TouchPad เข้ามารวมกับ TrackPoint โดยใช้ชื่อใหม่ที่รวมกันนี้ว่า UltraNav และเพิ่มปุ่ม Backward และ Forward ไว้ที่ปุ่มบังคับ Cursor ที่ด้านขวามือด้วย

ThinkPad T30

ต่อมา ThinkPad Traditional Keyboard ได้มีการเพิ่มปุ่ม Windows Key และ Menu Key เข้ามาในช่วงปี 2003-2004 ซึ่งเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านหรือช่องว่างระหว่างที่ IBM กำลังตัดสินใจขาย IBM’s PC division (Think Brand) ให้กับ Lenovo ก็เป็นช่วงเดียวกับที่ IBM ได้ตัดสินใจเพิ่มปุ่ม Windows และ Menu Key ลงไปในตัวคีย์บอร์ด และหลังจากนั้นได้ไม่นานก็ได้ขาย IBM’s PC division (Think Brand) ให้กับ Lenovo ในเวลาต่อมา

รูปจาก xbitlabs.com – Lenovo Thinkpad T61

ในช่วงเวลาปี 2008 หลังจาก ThinkPad อยู่ภายในการดูแลและพัฒนาโดย Lenovo มาเกือบ 5 ปี ก็ได้มีการออกรุ่น SL Series ขึ้นมา โดยตัวคียบอร์ดมีการปรับเปลี่ยนตัว Layout ในส่วนของ Function Key 1-12 ด้านบนและส่วนอื่นๆ ที่ไม่ตรงตาม IBM PC keyboard Enhanced Standard อีกครั้ง แบบเดียวกับตอน ThinkPad 240 คือลดจำนวนแถวของตัวคีย์บอร์ดจากเดิม 7 แถว (7 row keyboard) เป็น 6 แถว (6 row keyboard) ซึ่งสิ่งที่เห็นชัดๆ คือปุ่มหลายๆ ปุ่มโดนยุบรวมและเป็น shortcut ที่ใช้ร่วมกับ Fn Key มากขึ้น โดยเหมือนเป็นการทดสอบการย้ายปุ่มและลดปุ่มบางส่วนให้มีน้อยลง ซึ่งได้ชื่อว่าเป็น ThinkPad Traditional SL400 Series Keyboard นั้นเอง โดยแฟนๆ ThinkPad ก็ดูเหมือนจะมีเสียงตอบรับที่ไม่ค่อยสู้ดีเท่าไหร่นัก เพราะไม่มีเหตุผลลองรับว่าการปรับมาเป็นแบบนี้เพื่อลดพื้นที่หรือเหตุผลใด เพราะขนาดเครื่องก็เพียงพอต่อการใช้งานตัว ThinkPad Traditional Keyboard ขนาดปรกติได้อยู่แล้ว

แต่ก็มีการปรับปรุงที่น่าสนใจใน ThinkPad Traditional SL400 Series Keyboard  คือส่วนของ TouchPad นั้นได้มีการปรับปรุงให้มีขนาดสัดส่วนของตัว TouchPad เท่ากับขนาดของหน้าจอเพื่อให้สามารถใช้งานได้ตามสัดส่วนได้ดีมากขึ้น ซึ่งใน TouchPad ที่อยู่ใน UltraNav รุ่นต่อๆ มาก็ใช้การออกแบบนี้เรื่อยมา

รูปจาก Lenovo ThinkPad SL400 Review

ในช่วงปี 2009 เป็นช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงของสายการผลิตส่วนของ T Series คือมีรุ่น ThinkPad T400s เข้ามาเสริมตลาดโดยมุ่งเน้นความบางของตัวเครื่องลง โดยมีการออกแบบ ThinkPad Traditional Keyboard โดยปรับปรุงต่อจากรุ่น ThinkPad T61 แทนที่จะเป็นรุ่น SL400 ที่ไม่ได้รับเสียงตอบรับที่ดีนักในเรื่องคีย์บอร์ด โดยรุ่นหลังจาก ThinkPad T400s เป็นต้นมา ตัวปุ่ม Delete และ Esc จะมีขนาดที่สูงและใหญ่ขึ้น เพื่อให้สามารถกดปุ่มดังกล่าวได้ง่ายมากขึ้น (ซึ่งทำออกมาคล้ายๆ กับ Keyboard ของ Microsoft และ Logitech ที่ปุ่ม Delete มีขนาดสูงและใหญ่กว่าปุ่มในโซนเดียวกัน)

รูปจาก Lenovo ThinkPad T400s Notebook Review

ในช่วงที่มีการจำหน่าย ThinkPad T400 เป็นช่วงที่ Lenovo ผลิตตัว ThinkPad Traditional Keyboard ที่ปรับปรุงแผ่นสแตนเลสที่ฐานคีย์บอร์ดให้บางลงเพื่อให้ตัวเครื่องนั้นบางลง แต่ทำให้เกิดอาการยุบตัวลงระหว่างพิมพ์หรือเรียกว่าอาการ Flex ของตัวคีย์บอร์ดจนต้องมีการเรียกปรับกลับมาใช้คีย์บอร์ดตัวเก่าในรุ่น ThinkPad T61 แทน

การมาขอ ThinkPad AccuType keyboard หรือ Chiclet keyboard นั้นเกิดในช่วงปี 2010 ในรุ่น ThinkPad Edge 11” เป็นต้นมา โดยเป็นคีย์บอร์ดแบบจัดวางตัวคีย์ 6 แถว (6 row keyboard) แบบเดียวกับ ThinkPad SL400 Series นั้นเอง (รอบนี้ปรับทั้งตัวคีย์และการจัดวางตัวคีย์) ซึ่งเหมือนเป็นการลองตลาดแบบเดียวกับตอนนั้น โดยในช่วงแรกนั้นตัว ThinkPad Edge นั้นจะมีรุ่นที่มีปุ่ม Insert ทุกตัวตั้งแต่รุ่นจอภาพเล็กและจอภาพขนาดใหญ่ แต่ภายหลังในรุ่น ThinkPad Edge E120 เป็นต้นมา กลับไม่มีปุ่ม Insert มาให้เหมือนเช่นรุ่นหน้าจอขนาดเล็กรุ่นก่อนๆ และมีในรุ่นที่จอภาพใหญ่กว่าเท่านั้นเช่น ThinkPad Edge E320 หรือ ThinkPad Edge E420 ทำให้เกิดความสับสนในการใช้งานในการใช้งานในซอฟต์แวร์บางตัวหรือการย้ายจากเครื่องขนาดใหญ่ไปเครื่องขนาดเล็กอยู่บ่อยๆ

ในการออกแบบตัว ThinkPad AccuType keyboard ในรุ่นที่ใช้บน ThinkPad Edge นั้นให้ความรู้สึกคล้ายๆ กับ ThinkPad Traditional Keyboard อยู่บางในการตอบสนองต่อการกดของนิ้วที่คล้ายกัน แต่ยังมีระยะระหว่างคีย์ที่ยังมีความไม่แน่นอนในรุ่นจอภาพขนาดเล็กและใหญ่ รวมไปถึงอาการโยกของตัวคีย์ระหว่างพิมพ์ที่ยังไม่มั่นคงเท่ากับ ThinkPad Traditional Keyboard แต่เหตุผลที่มาใช้ตัวคีย์แบบ AccuType นั้น Lenovo ในเหตุผลว่าเป็นการปรับเปลี่ยนพื้นที่หน้าสัมผัสของนิ้วในการพิมพ์ที่มีมากขึ้น ทำให้พิมพ์ผิดพลาดลดลงเป็นหลักสำหรับ Notebook ขนาดเล็กที่ขายอยู่ในตลาดอย่าง ThinkPad Edge E120 และ ThinkPad Edge E320 เป็นหลัก (แต่ก็ยังมีรุ่น ThinkPad Edge E420 ขายก็ใช้คีย์บอร์ดแบบเดียวกัน)

ThinkPad Edge E325	ThinkPad Edge E215

หลังจากผลการตอบรับใน ThinkPad Edge นั้นดูดีในตลาดอยู่พอสมควร ซึ่งส่วนใหญ่เป็นลูกค้ากลุ่มใหม่ที่ชอบสีสนและการออกแบบแนววัยรุ่นและดูทันสมัยกว่าอย่าง ThinkPad Classic ที่ดูอนุรักษ์นิยมกว่า การมาของ AccuType keyboard ก็เกิดขึ้นในรุ่น ThinkPad X1 ซึ่ง ThinkPad X1 AccuType keyboard เป็นการพยายามลองตลาดอีกครั้งของ Lenovo แต่ในครั้งนี้เป็นการลองตลาดที่กลับมาทำในรุ่น Classic Series อย่าง ThinkPad X Series และเป็น Series ที่ได้รับความนิยมมากในตลาด ซึ่งในครั้งนี้ยังเป็นการลองในตัวสินค้าที่ได้ชื่อว่ามาเป็นตัวแทนของ ThinkPad X300 ที่ฮือฮาในอดีต โดย ThinkPad X1 อยู่ในตลาดระดับ Exclusice User ที่มีกำลังซื้อ ราคาแพงและเน้นตลาดองค์กรเป็นหลักเลยทีเดียว

หลักการการออกแบบ ThinkPad X1 AccuType keyboard นั้นเป็นการเอาคีย์บอร์ดในส่วนของ ThinkPad AccuType keyboard ของ ThinkPad Edge มาปรับปรุงและนำส่วนที่ดีของ ThinkPad Traditional keyboard มารวมกัน โดยการเปลี่ยนแปลงหลักๆ นั้นคือ

1. ใช้วัสดุในการผลิตแบบเดียวกับ ThinkPad Traditional keyboard เพื่อให้เข้ากับวัสดุตัวเครื่อง ThinkPad Classic Series
2. ตัวพื้นหน้าสัมผัสบนคีย์ที่สัมผัสกับตัวคีย์ที่เพิ่มมากขึ้นจากตัว ThinkPad Traditional keyboard (เพิ่ม sweet sport) ทำให้เกิดความรู้สึกที่กดลงไปเต็มนิ้วมากขึ้น
3. เพิ่มขนาดของตัวคีย์ให้ใหญ่ขึ้น
   
   อ้างอิงจาก ThinkPad Type-Off: Is Lenovo’s New Island Keyboard Better or Worse?
4. มีการเพิ่มความโค้งเว้าลงไปในตัวคีย์เพื่อบังคับให้การกดของนิ้วนั้นลงไปตรงกลางของตัวคีย์ตลอดเวลาเพื่อเพิ่มแรงกดและสร้างความมั่นคงในการกดให้ได้มากที่สุด
5. ลดระยะระหว่างตัวคีย์ในแต่ละคีย์จากเดิมใน ThinkPad Traditional keyboard ที่มีระยะปุ่ม 2.5mm มาเป็น 2mm ใน ThinkPad AccuType keyboard ในตัว ThinkPad X1
6. เมื่อระยะห่างระหว่างคีย์ลดลงเป็น 2mm ทำให้ระยะห่างที่น้อยทำให้เกิดการพิมพ์ที่ล้นหรือเกินไปที่คีย์ตัวอื่นๆ จึงออกแบบให้มีรูปร่างของคีย์ด้านล่างเป็นแบบ “ทรงรูปปากยิ้ม” หรือ “smile shape” ทำให้นิ้วเกิดระยะเลี่ยงต่อการกดคีย์อื่นได้ดีขึ้น
   
   รูปจาก ThinkPad X1: Designing the Ultimate Keyboard
7. ปรับเปลี่ยนมาใช้รูปแบบการจัดวางคีย์แบบ 6 แถว (6 row keyboard)

   
   ThinkPad X1 Keyboard

8. โซนส่วนที่ยุบรวมด้านบนนั้นได้แก่คีย์ Esc, F1-F12, Home, End, Insert และ Delete นั้นถูกลดความสูงของตัวคีย์ลงและไม่มีการแบ่งโซนการจัดวางแต่อย่างใด
   หมายเหตุ: ในรุ่น ThinkPad X1 ยังมีแบ่งโซนอยู่บ้าง แต่ใน ThinkPad X230 และ ThinkPad T430 กลับนำส่วนนี้ออกไป

   
   ThinkPad T430 Keyboard

9. นำปุ่ม Menu Key ออกไปจากคียบอร์ดและแทนที่ด้วยปุ่ม Print Screen
10. นำปุ่ม Backward และ Forward ออกไปจากคีย์บอร์ดและนำ Page Up และ Page Down ไปไว้แทนที่ Backward และ Forward ที่ตัวคีย์บังคับ Cursor ที่มุมขวา
11. มี Optional สำหรับเลือกเป็นแบบ Backlit keyboard มาให้ในรุ่น ThinkPad X1 AccuType keyboard นี้ด้วย โดย Lenovo ได้บอกว่า พวกเขาประสบความสำเร็จในการออกแบบ spill-resistant ที่ใส่ LED backlit keyboard ลงไปในที่สุด แต่ก็ยังคงไม่ทิ้ง ThinkLight ที่มีอยู่ เนื่องจากมีประโยชน์ในการใช้งานหลายๆ กรณีคนละแบบกัน
12. ใน ThinkPad X1 AccuType keyboard นั้นเปิด-ปิดไฟ ThinkLight และ Backlit keyboard (ถ้ามีมาให้) นั้นใช้การกดคีย์ Fn และ Space Bar แทน Fn และ Page Up แบบรุ่นเก่าที่ผ่านมา

จากการเปลี่ยนแปลงด้านบนที่ได้กล่าวไปแล้วนั้น ThinkPad X1 AccuType keyboard ที่ถูกผลิตออกมาใน ThinkPad X1 จะถูกนำมาใช้ใน ThinkPad Classic Series ในรุ่นที่ออกมาในปี 2012 นี้ทั้งหมด เพราะฉะนั้น ลองศึกษาและลองด้วยตัวเองที่ร้านขาย Notebook หรือ Lenovo Shop ก่อนซื้อรุ่นปี 2012 ก่อนซื้อใช้งาน คนชอบก็ชอบเลย คนเกลียดก็เกลียดเลย

สำหรับคนที่ยังคงชอบ ThinkPad Traditional keybaord แบบเก่านั้น รอติดตามข่าวว่าจะมีการผลิตออกมาเป็น Optional Partสำหรับคนที่ชอบแบบเเก่าหรือไม่ เนื่องจากมีเสียงตอบรับในเชิงลบของ ThinkPad Fan ที่มีต่อ ThinkPad X1 AccuType keyboard ที่มีในรุ่นปี 2012 นี้อยู่เยอะเช่นกัน งานนี้รอดูกันยาวๆ ติดตามได้ที่ Change Is Hard: Why You Should Give In to the New ThinkPad Keyboard

อ้างอิง

• Keyboard Illumination: ThinkLight or Backlight?
• ThinkPad X1: Stradivarius Keyboard
• ThinkPad X1: Designing the Ultimate Keyboard
• ThinkPad Type-Off: Is Lenovo’s New Island Keyboard Better or Worse?